Tiền sản giật là gì? Dấu hiệu triệu chứng khi mang thai

Tiền sản giật là một trong những biến chứng thai sản nguy hiểm, có thể trực tiếp gây ảnh hưởng đến cả sức khỏe của bà bầu cũng như thai nhi nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời theo đúng cách. Chính vì vậy, chị em phụ nữ nên chủ động tìm hiểu, trang bị cho mình những thông tin cần biết về hội chứng tiền sản giật nhằm phòng ngừa rủi ro. Vậy tiền sản giật là gì, nguyên nhân, dấu hiệu triệu chứng tiền sản giật ra sao và điều trị tiền sản giật như thế nào, mời bạn đọc cùng chúng tôi theo dõi những chia sẻ từ đội ngũ chuyên gia Phòng khám đa khoa Hưng Thịnh ngay sau đây.

Tiền sản giật là gì? Nguyên nhân của hội chứng tiền sản giật

Tiền sản giật (tên tiếng Anh: Preeclampsia) được biết đến là một biến chứng thai kỳ với mức độ tương đối nghiêm trọng, là dấu hiệu cảnh báo trước khi thai phụ chuyển sang giai đoạn lên cơn sản giật. Theo các bác sĩ chuyên khoa, hội chứng tiền sản giật có thể xuất hiện sớm từ sau tuần thứ 20 nhưng trường hợp này khá hiếm.

Thông thường các triệu chứng tiền sản giật sẽ xảy ra ở khoảng 3 tháng cuối trong thai kỳ, điển hình là huyết áp tăng cao, tăng protein niệu và phù cơ thể. Tùy thuộc vào mức độ nặng hay nhẹ của hội chứng mà tiền sản giật có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với chức năng hoạt động của gan, thận, phổi, tim mạch hay não bộ…

Thống kê đã cho thấy có khoảng 5% thai phụ gặp phải hiện tượng tiền sản giật, vì vậy để hạn chế tối đa rủi ro thì việc theo dõi sức khỏe thai kỳ cẩn thận là điều đóng vai trò vô cùng quan trọng. Hiện nay nguyên nhân của hội chứng tiền sản giật thực tế vẫn chưa được chứng minh một cách chính xác, tuy nhiên các chuyên gia cho rằng tình trạng này có khả năng xuất phát từ việc suy giảm lượng máu lưu thông đến nhau thai.

Theo đó, các mạch máu sẽ được phát triển từ giai đoạn đầu của thai kỳ giúp cung cấp cho nhau thai lượng máu đầy đủ. Thế nhưng, nếu như bà bầu bị tiền sản giật thì mạch máu thường bị hẹp hơn nên lưu lượng máu đi qua cũng giảm đi. Có thể điểm qua một số nguyên nhân phổ biến khiến các mạch máu phát triển không đầy đủ bao gồm: Thiếu hụt lượng máu đến tử cung, tổn thương ở mạch máu, suy giảm miễn dịch hay ADN có vấn đề bất thường.

Vậy những đối tượng nào dễ bị tiền sản giật, dưới đây là một số trường hợp mà chị em phụ nữ cần phải lưu ý thận trọng:

• Người đã từng có tiền sử bị tiền sản giật sẽ có nguy cơ mắc lại ở lần mang thai sau, tỷ lệ từ 13% - 40% tùy vào từng trường hợp cụ thể.

• Tiền sử trong gia đình của thai phụ đã có người thân mắc hội chứng tiền sản giật (mẹ, chị gái, em gái…).

• Yếu tố tuổi tác: Người mang thai từ dưới 20 tuổi hoặc trên 40 tuổi cũng là lời giải đáp cho vấn đề những đối tượng nào dễ bị tiền sản giật.

• Phụ nữ mới lần đầu tiên mang thai, hoặc người mang đa thai (thai đôi, thai ba…).

• Tiền sản giật dễ xảy ra ở người đang mắc chứng thừa cân béo phì.

• Khoảng cách giữa 2 lần mang thai dưới 2 năm hoặc trên 10 năm.

• Có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh lý như huyết áp cao, tiểu đường, đau nửa đầu, Lupus ban đỏ, các bệnh liên quan đến thận…

Các dấu hiệu tiền sản giật khi mang thai

Ở mỗi thai phụ khác nhau thì triệu chứng tiền sản giật cũng không hoàn toàn giống nhau mà sẽ thay đổi tùy thuộc vào mức độ bệnh lý. Cụ thể, dấu hiệu tiền sản giật khi mang thai mà người bệnh có thể gặp phải được liệt kê như dưới đây:

• Tăng huyết áp thai kỳ: Dấu hiệu tiền sản giật 3 tháng cuối đầu tiên thường là huyết áp cao bất thường, nếu đo trong 2 lần (thời gian cách nhau ít nhất 4 tiếng đồng hồ) vượt quá chỉ số 140/90 mmHg thì bà bầu phải thận trọng.

• Tăng protein niệu: Xuất hiện protein dư thừa trong nước tiểu, bà bầu đi tiểu tiện ra protein (thông thường nước tiểu của thai phụ sẽ không có chất này).

• Đau đầu kéo dài: Phụ nữ trong thai kỳ có thể thỉnh thoảng xuất hiện các cơn đau đầu, tuy nhiên với những người gặp phải hội chứng tiền sản giật thì tình trạng này sẽ kéo dài dai dẳng, thậm chí kể cả khi nghỉ ngơi cũng không thấy thuyên giảm.

• Đau vùng bụng trên: Thêm một dấu hiệu triệu chứng tiền sản giật mà thai phụ cần phải lưu ý đó là tình trạng đau bụng trên (vùng dưới xương sườn phía bên phải).

• Thị lực gặp vấn đề: Thị lực mất tạm thời, mắt mờ, tầm nhìn đột ngột thay đổi, thường xuyên bị hoa mắt, nhạy cảm với ánh sáng… cũng có khả năng là các dấu hiệu tiền sản giật 3 tháng cuối.

• Buồn nôn hoặc nôn: Thời điểm tam cá nguyệt thứ ba không còn là giai đoạn ốm nghén, chính vì vậy nếu như thai phụ đột ngột xuất hiện các cơn buồn nôn hoặc nôn ói thì phải cẩn thận theo dõi, nhanh chóng đi kiểm tra để được chẩn đoán chính xác.

• Cảm giác khó thở: Thường xảy ra do trong phổi có dịch khiến bà bầu bị thở hụt hơi, khó thở, nhịp tim nhanh hơn bình thường…, cảnh báo tình trạng tiền sản giật cần được xử lý kịp thời đề phòng biến chứng.

• Đột ngột tăng cân nhanh: Mặc dù không phải mọi thai phụ tăng cân nhanh đều là dấu hiệu triệu chứng tiền sản giật, tuy nhiên nhiều trường hợp mắc phải hội chứng này đều có biểu hiện tăng 1,5 - 2kg/tuần hay 5kg/tháng trong 3 tháng cuối thai kỳ.

• Sưng phù mặt hoặc tay chân: Đôi khi hiện tượng sưng ở dưới chân hay một số bộ phận khác trên cơ thể chỉ là biểu hiện trong thai kỳ bình thường, nhưng mẹ bầu không nên chủ quan nếu như nhận thấy cả mặt, xung quanh mắt và tay chân đều sưng phù một cách bất thường bởi đây cũng là dấu hiệu tiền sản giật 3 tháng cuối.

Tiền sản giật nguy hiểm như thế nào?

Như chúng tôi đã chia sẻ, hội chứng tiền sản giật được đánh giá là một bệnh lý sản khoa nguy hiểm. Do vậy, nếu như thai phụ chẳng may bị tiền sản giật nhưng không được can thiệp y tế nhanh chóng sẽ có nguy cơ dẫn đến những biến chứng khó lường cho cả sức khỏe của người mẹ và thai nhi như sau:

• Thai nhi chậm phát triển: Bệnh lý này xuất phát từ việc nhau thai không được cung cấp đầy đủ lượng máu cần thiết, mà đây lại là cơ quan nuôi dưỡng thai nhi. Vì thế tiền sản giật sẽ khiến thai nhi tăng trưởng chậm, thiếu oxy, máu và chất dinh dưỡng dẫn đến nhẹ cân, thậm chí là suy dinh dưỡng khi sinh ra.

• Sinh non thiếu tháng: Một số bệnh nhân tiền sản giật nặng phải kết thúc mang thai sớm tránh gây nguy hiểm, trẻ bị sinh non và dễ gặp phải các tổn thương trên nhiều cơ quan, vấn đề bất thường ở hệ hô hấp, khả năng miễn dịch suy giảm…

• Rau bong non: Tiền sản giật nguy hiểm như thế nào còn phải kể đến nguy cơ rau bong non (nhau thai bong khỏi thành tử cung trước khi sinh nở) gây chảy máu nghiêm trọng, trực tiếp đe dọa tính mạng thai phụ và thai nhi.

• Hội chứng HELLP tiền sản giật: Là hiện tượng các tế bào hồng cầu bị phá hủy (tan máu), số lượng tiểu cầu ở mức thấp nhưng men gan lại tăng cao, đặc biệt hội chứng này cũng vô cùng nguy hiểm đối với tính mạng của cả hai mẹ con.

• Nguy cơ sản giật: Tiền sản giật diễn biến kéo dài mà không xử lý sẽ dẫn tới sản giật (bao gồm các triệu chứng tiền sản giật đi kèm với cơn co giật nặng hoặc hôn mê sâu), là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho mẹ và thai nhi.

• Tổn thương các cơ quan trong cơ thể: Hội chứng tiền sản giật giai đoạn nặng có nguy cơ gây tổn thương cho nhiều cơ quan khác như tim, gan, phổi, thận, mắt, não bộ… nên việc thăm khám và điều trị từ sớm là rất cần thiết.

Điều trị tiền sản giật như thế nào?

Để có phương pháp điều trị tiền sản giật phù hợp và hiệu quả thì người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán và nhận định mức độ nặng nhẹ ra sao. Ngoài ra, điều trị tiền sản giật như thế nào cũng còn phải phụ thuộc vào thời điểm xảy ra tình trạng này là trong thai kỳ hay trong lúc chuyển dạ, thậm chí là sau sinh. Cụ thể là:

1. Đối với trường hợp tiền sản giật trong thai kỳ

Nếu như thai phụ chỉ bị tiền sản giật nhẹ, không có dấu hiệu xảy ra biến chứng hay nguy cơ trở nặng thì bác sĩ thường sẽ thực hiện xét nghiệm nước tiểu và máu để theo dõi tình hình, kết hợp với việc kiểm tra thường xuyên bằng máy đo tim thai cùng phương pháp siêu âm. Bên cạnh đó, thai phụ cũng được uống thuốc để hạ huyết áp, đồng thời nghỉ ngơi tại chỗ và nằm hướng nghiêng về phía bên trái.

Những thai phụ bị tiền sản giật khi chưa đến 37 tuần và biểu hiện chưa quá nặng nề sẽ được theo dõi sát sao, chặt chẽ cho tới thời điểm thai nhi phát triển đủ tốt, có thể sinh nở. Còn các trường hợp tiền sản giật từ tuần thứ 37 trở lên thì cách xử lý hiệu quả lúc này chính là để thai phụ sinh sớm nhằm ngăn ngừa tình trạng bệnh diễn biến nghiêm trọng hơn.

2. Đối với trường hợp tiền sản giật khi chuyển dạ hoặc sau sinh

Thai phụ bị tiền sản giật, hội chứng HELLP tiền sản giật trong lúc chuyển dạ và sau sinh phải ngay lập tức nhập viện để bác sĩ can thiệp y tế, điều trị tích cực. Người bệnh phải được thường xuyên theo dõi huyết áp, đồng thời siêu âm kiểm tra và xét nghiệm đếm tiểu cầu.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân tiền sản giật nặng, không đáp ứng được với phác đồ điều trị thì trước tiên sẽ cần xử lý, ổn định tình trạng trong vòng từ 24 - 48 giờ đồng hồ, sau đó bắt buộc phải chấm dứt thai kỳ dù đang ở bất cứ tuần tuổi thai nào.

Cách chăm sóc đề phòng tiền sản giật

Tiền sản giật có thể gây ra nhiều hậu quả vô cùng nguy hiểm, bởi vậy mỗi thai phụ cần chủ động thực hiện những biện pháp, cách chăm sóc đề phòng tiền sản giật như dưới đây:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học trong thai kỳ, có thể tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ sản khoa để có lựa chọn phù hợp với thể trạng sức khỏe.

• Thường xuyên theo dõi, kiểm soát chỉ số huyết áp và lượng đường trong máu.

• Nên giảm cân bằng cách hợp lý nếu bạn đang bị thừa cân hoặc béo phì.

• Tích cực vận động cơ thể sao cho phù hợp với sức khỏe của bản thân mình.

• Nghỉ ngơi điều độ, ngủ đủ giấc hàng ngày.

• Bổ sung canxi cần thiết cho cơ thể đề phòng nguy cơ tiền sản giật bằng chế độ ăn uống, hoặc thực phẩm chức năng theo tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.

Như vậy, bài viết trên đây là những thông tin giải đáp tiền sản giật là gì, nguyên nhân, dấu hiệu tiền sản giật khi mang thai, phương pháp điều trị và cách đề phòng để bạn đọc cùng tham khảo. Chúng ta có thể thấy rằng, tiền sản giật là một trong các bệnh lý sản khoa gây nguy hiểm cho thai phụ và thai nhi. Do đó, trường hợp nhận thấy các biểu hiện bất thường trong thai kỳ thì bà bầu cần phải nhanh chóng đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra, theo dõi sát sao và đưa ra hướng xử lý kịp thời.